فکت‌نامه: در شبکه‌های اجتماعی شایعه شده که وزیر بهداشت وعده داده است رای‌دهندگان در روز انتخابات واکسینه خواهند شد. منتشرکنندگان این پیام مدعی‌اند که ایران قصد دارد از ابزار واکسن کرونا برای تشویق مردم برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم استفاده کند.
تحقیقات نشان می‌دهد این پیام که به‌طور مشخص مدعی نقل قول از وزیر بهداشت شده، روز ۷ فروردین ۱۴۰۰ به شکل گسترده‌ای دست به دست شده است، اما جست‌وجوی کلیدواژه‌های انتخابات و واکسن در توییتر نشان می‌دهد از مدت‌ها پیش مطالبی به این مضمون در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.
آیا وزیر بهداشت چنین جمله‌ای گفته است؟
خیر. تا آنجایی که ما گشتیم هیچ نقل قول عمومی از سعید نمکی پیدا نکردیم که از طرح احتمالی واکسیناسیون در روز انتخابات صحبت کرده باشد. هیچ منبع معتبری چنین نقل قولی را تایید نمی‌کند. از آن سو می‌توان به توییت کیانوش جهانپور از مقام‌های وزارت بهداشت اشاره کرد که با ادبیات تندی این نقل را تکذیب کرد و آن را «جعل خبر» دانست.
علیرضا وهاب‌زاده، مشاور رسانه‌ای وزیر بهداشت هم این شایعه را تکذیب کرد و در توییتی نوشت: «اگر چنین موضوعی بیان شده بود، قطعا تمام خبرگزاری‌ها ومنابع رسمی و کانال‌های معتبر تاکنون به آن پرداخته بودند».
این شایعه از کجا می‌آید؟
دقیقا معلوم نیست چه کسی برای اولین بار مدعی شده وزیر بهداشت چنین چیزی گفته است. اما به نظر می‌رسد همزمانی دو پروژه دولت برای انتخابات و واکسیناسیون کووید ۱۹، این شائبه را برای برخی ایجاد کرده که ممکن است جمهوری اسلامی از ابزار واکسن برای کشاندن مردم پای صندوق رای سوءاستفاده کند.
آیا امکان واکسیناسیون همه رای دهندگان در روز انتخابات وجود دارد؟
خیر. از نظر تکنیکی امکان واکسیناسیون چند میلیون نفر در یک روز در ایران وجود ندارد.
کل جمعیت کادر درمانی (شامل پزشک، پیراپزشک و کارکنان دانشگاه‌های علوم پزشکی) در ایران طبق آمار رسمی منتشر شده در سالنامه آماری سال ۱۳۹۷ مرکز آمار ایران حدود ۴۵۰ هزار نفر است. اگر همه کادر درمان در کل کشور برای واکسیناسیون بسیج شوند و هر کدام ۲۰ دوز واکسن بزنند باز هم آمار واکسیناسیون در یک روز به ۹ میلیون دوز نمی‌رسد.
هنوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برنامه زمان‌بندی شده مشخصی برای انجام عملیات واکسیناسیون کرونا در ایران، ارائه نکرده است، ولی در یک ادعای کلی، سخنگوی کمیته ملی مبارزه با کرونا در آخرین اظهارات اعلام کرده تا پایان سال ۱۴۰۰ همه شهروندان را واکسینه خواهند کرد. همین خبر کافی است که قبول کنیم امید وزارت بهداشت این است که طی ۱۲ ماه آینده و نه در روز انتخابات همه را واکسینه کنند.
ادعایی که با روند واکسیناسیون در ایران و جهان می‌تواند، ممکن تلقی شود، هرچند همین ادعا نیز هنوز قطعی نیست، چرا که تاکنون تنها حدود ۶۹۵ هزار دوز واکسن توزیع و تنها ۱۶۱ هزار دوز آن تزریق شده است. کیانوش جهاندار سخنگوی سازمان غذا و دارو در این خصوص گفته: «از ۶۹۵ هزار واکسن توزیع شده مطابق گواهی سامانه TTAC و اطلاعات سامانه یکپارچه بهداشتی (سیب)، تا روز جمعه ۶ فروردین ۱۴۰۰، افزون بر۱۶۱هزار و ۶۰۱ دوز واکسن تلقیح شده که مطابق برنامه واکسیناسیون، عمده دریافت کنندگان این واکسن‌ها کارکنان خط مقدم درمان بوده‌اند».
جمع‌بندی
در شبکه‌های اجتماعی شایعه شده که وزیر بهداشت وعده داده است رای‌دهندگان در روز انتخابات واکسینه خواهند شد.
این نقل قول صحت ندارد. تا آنجا که ما گشتیم این ادعا و ادعا‌های مشابهی که درباره واکسیناسیون رای‌دهندگان مطرح شده منبع موثقی ندارد. به نظر می‌رسد همزمانی انتخابات و واکسیناسیون کووید ۱۹ در ایران شائبه‌ای را برای برخی ایجاد کرده است.
چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. واکسیناسیون چند میلیون نفر در یک روز حتی با استفاده از کل ظرفیت کادر درمان غیرممکن است. از سوی دیگر اینکه ایران بتواند تا دو ماه و ۲۰ روز آینده چندین میلیون دوز واکسن آماده برای تزریق در اختیار داشته باشد در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
با این اوصاف این شایعه که «وزیر بهداشت وعده داده در روز انتخابات همه رای‌دهندگان واکسینه شوند» بی‌اساس است و به آن نشان «نادرست» تعلق می‌گیرد.
